حمل و نقل بین وجهی به مفهوم استفاده از چندین وسیله نقلیه مختلف برای انتقال کالا از مبدأ به مقصد است. این رویکرد به جای استفاده از یک نوع خاص حمل و نقل، از مزایای چندین وسیله نقلیه بهره می‌برد. در این نوع حمل و نقل، کالا ممکن است بین هواپیما، کشتی، کامیون و قطار جابجا شود. به عنوان مثال، کالایی ممکن است ابتدا با کامیون از انبار به فرودگاه حمل شود، سپس توسط هواپیما به مقصد دیگری انتقال یابد و در نهایت با کامیون دیگری به محل نهایی تحویل داده شود. این رویکرد انعطاف پذیری بیشتری را در زنجیره تأمین فراهم می‌آورد.
حمل و نقل بین وجهی به دلیل بهره‌گیری از مزایای هر وسیله نقلیه، مزایایی چون کاهش هزینه‌ها، افزایش سرعت، بهبود قابلیت اطمینان و کاهش خطرات حمل و نقل را به همراه دارد. همچنین این روش، امکان دستیابی به شبکه‌های گسترده‌تر حمل و نقل را فراهم می‌کند.
با این وجود، حمل و نقل بین وجهی نیازمند هماهنگی و مدیریت پیچیده‌تری است تا بتوان از مزایای آن بهره برد. انتقال کالا بین وسایل نقلیه متفاوت و همچنین هماهنگی زمان‌بندی آنها، از جمله چالش‌های این روش محسوب می‌شود که باید به خوبی مدیریت شوند.
مهمترین جنبه حمل ونقل بین وجهی، تجهیزات به کار رفته در آن نیست. بلکه نحوه مدیریت و عملیات آن است. قبلآ مرسوم بود یک حمل کننده فقط یک قسمت کار رابه عهده بگیرد. شرکت کشتیرانی حمل دریایی را انجام می داد. شرکت باربری، حمل جاده ها و … . اما با ورود به دنیای حمل ونقل بین وجهی، شرکت ها هم بزرگ شدند. هم نیاز به وسعت بخشیدن به دامنه کارکرد خود پیدا کردند. این است که شرکت های کشتیرانی دامنه نفوذ خود را در زمین گسترانیدند. شرکت های باربری زمینی که به شرکت های لجستیکی تبدیل شده بودند. صاحب ترمینال ها بندری شدند. شرکت های راه آهنی شرکت های جاده ایی را در خود ادغام کردند. این است که عملیات یکپارچه شد.
در حمل و نقل بین وجهی چیزی که اهمیت دارد. هماهنگی بین عاملان مختلف و بازیگران گوناگون و همکاری تنگ تنگ است. همان همکاری که بین شرکای زنجیره تدارکات نیاز بود. اینجا نیاز است. همه میدانیم که مدیریت یک کسب و کار، چقدر دشوار است. حال فکر کنید هماهنگی با سایر اعضای یک زنجیره با 10 ها هزار کانتینر با یک یک ذینفعان کار بسی بزرگ است.
حمل و نقل چند وجهی به معنای استفاده از حداقل سه وسیله نقلیه مختلف برای انتقال کالا از مبدأ به مقصد است. این روش حمل و نقل، گسترده‌تر و پیچیده‌تر از حمل و نقل بین وجهی است. در این نوع حمل، کالا ممکن است از طریق ترکیبی از کامیون، قطار، کشتی و هواپیما جابجا شود. برای مثال، کالا ابتدا با کامیون از انبار به یک پایانه ریلی حمل می‌شود. سپس توسط قطار به بندر منتقل می‌گردد. از آنجا با کشتی به مقصد دیگری در سراسر دنیا ارسال می‌شود. در نهایت با کامیون دیگری تا محل نهایی توزیع می‌شود.
این روش حمل و نقل، امکان استفاده از مزایای هر وسیله نقلیه را فراهم می‌کند. به این ترتیب می‌تواند هزینه‌ها را کاهش، سرعت را افزایش و قابلیت اطمینان را بهبود بخشد. همچنین دسترسی به بازارها و شبکه‌های توزیع گسترده‌تری را میسر می‌سازد.
با این حال، حمل و نقل چند وجهی نیازمند هماهنگی و مدیریت پیچیده‌تری است. هماهنگی زمان‌بندی بین وسایل نقلیه مختلف، مدیریت اطلاعات و داده‌های حمل و نقل، و همچنین بهینه‌سازی مسیرها و روش‌های جابجایی از جمله چالش‌های این رویکرد محسوب می‌شوند. موفقیت در حمل و نقل چند وجهی، مستلزم برنامه‌ریزی دقیق و همکاری نزدیک بین تمامی ذینفعان زنجیره تأمین است.
تفاوت اصلی بین حمل و نقل بین وجهی، چند وجهی و ترکیبی در تعداد وسایل نقلیه ای است که در انتقال کالا از مبدا به مقصد استفاده می‌شود.
حمل و نقل بین وجهی (Intermodal Transportation) از دو وسیله نقلیه متفاوت برای انتقال کالا استفاده می‌کند. به عنوان مثال، کالا ممکن است ابتدا با کامیون به پایانه ریلی منتقل شود و سپس با قطار به مقصد نهایی حمل گردد.
در حمل و نقل چند وجهی (Multimodal Transportation)، از سه یا بیشتر وسایل نقلیه متفاوت برای انتقال کالا استفاده می‌شود. در این روش، کالا ممکن است توسط کامیون، قطار و کشتی به مقصد منتقل شود.
در مقابل، حمل و نقل ترکیبی (Intermodal Transportation) صرفاً به استفاده از حداقل دو وسیله نقلیه متفاوت اشاره دارد. این تعریف بسیار گسترده‌تر از تعریف حمل و نقل بین وجهی است. زیرا می‌تواند شامل استفاده از دو کامیون یا دو قطار نیز باشد.
در آخر، تمام این روش‌ها به دنبال بهینه‌سازی فرایند حمل و نقل از طریق استفاده از مزایای هر وسیله نقلیه هستند. اما تعداد وسایل نقلیه مورد استفاده باعث ایجاد تمایز میان آنها می‌شود.
