حمل ونقل زمینی (جاده ای) یکی از اصلی ترین بخش‌های زیرساخت‌های حمل و نقل در اقتصاد امروزی است. این سیستم، شریان حیاتی برای انتقال کالا و مواد اولیه از مبدأ به مقصد محسوب میشود. توسعه شبکه های جاده ای و افزایش وسایل نقلیه در دهه های اخیر، باعث افزایش چشمگیر باربری از طریق حمل و نقل جاده ای شده است.
مزایای حمل ونقل زمینی (جاده ای) همچون دسترسی بالا به مناطق مختلف، انعطاف پذیری در برنامه ریزی مسیرها و هزینه‌های نسبتاً پایین، آن را به روش ترجیحی برای بسیاری از باربران تبدیل کرده است. این ویژگی‌ها موجب شده که بخش قابل توجهی از باربری در سطح کشور از طریق جاده‌ها انجام شود.
با وجود مزایای حمل ونقل زمینی، توسعه نامتوازن آن و افزایش روزافزون تردد وسایل نقلیه، مشکلاتی نیز ایجاد کرده است. افزایش ترافیک، آلودگی هوا، تخریب زیرساخت‌های جاده‌ای و افزایش هزینه‌های نگهداری از جمله این چالش‌ها می‌باشند. این امر لزوم توجه به سایر روش‌های حمل و نقل همچون ریلی، دریایی و هوایی را بیشتر آشکار می‌سازد.
در بحث باربری، حمل ونقل زمینی نقش کلیدی ایفا میکند. با توجه به پراکندگی جغرافیایی مراکز تولید و مصرف، امکان دسترسی به اکثر مناطق از طریق جاده‌ها وجود دارد. این موضوع باعث شده تا بخش عمده‌ای از بار حمل و نقل کشور توسط کامیون‌ها و کامیونت‌ها انجام شود.
با توجه به اهمیت حمل ونقل زمینی در باربری و چالش‌های موجود، برنامه‌ریزی و توسعه متوازن این حوزه می‌تواند نقش موثری در بهبود وضعیت باربری در کشور ایفا کند. همچنین توجه به سایر روش‌های حمل و نقل برای کاهش بار ترافیکی و آلودگی‌های ناشی از حمل و نقل جاده‌ای امری ضروری است.
آشنایی با صنعت کامیون داری و به اصطلاح گاراژداری در ایران
کامیون بخش مهم و جدایی ناپذیر حمل ونقل بین وجهی است. از کامیون هم در مسیرهای داخلی، هم بین المللی استفاده می شود. در کشورهایی که نظام بین وجهی در آنها توسعه پیدا کرده، مانند چین، هندوستان، مالزی، کره جنوبی، اندونزی و حتی ویتنام، چندین بندر خشک در فواصل دور تا نزدیک بنادر دریایی این کشورها ساخته شد. تا کارایی شبکه حمل ونقل و بنادر افزوده شود. این بنادر خشک توسط راه آهن به بندر دریایی متصل و توزیع از بندر خشک معمولا توسط کامیون صورت میگیرد. بنابراین اصل این است که از کامیون فقط در فواصل نزدیک استفاده شود. ( در اروپا 150 کیلومتر برای 85 % حمل ها با کامیون در برابر 500 کیلومتر ایران برای 100 % حمل ها. ) که این نشان دهنده مراقبت اروپا از زیست بوم است. در عین حال بهره وری بالای حمل ونقل آن است.
بنابراین نقشی که کامیون ایفا میکند بستگی تام به درجه توسعه یافتگی زیر بنا و مدیریت زیر بنایی کشور دارد. در کشوری که زیر بنای ریلی توسعه یافته است، از کامیون برای تحویل های محلی استفاده می شود. برعکس آن توسعه کمتری پیدا کرده باشد. از کامیون بیشتر استفاده میشود. روسیه نمونه خوبی برای نشان توسعه یافتگی در حمل ونقل است. که عمده حمل ونقل زمینی اش بر ریل استوار است. و حمل زمینی با کامیون بیشتر در سطح محلات انجام میگیرد.
برخی مالک وسایل نقلیه خودی اند که به آنها حمل ونقل های اختصاصی می گویند. برخی فرستندگان با حمل گنندگان اختصاصی خود قراردادهای بلند مدت می نویسند. بنابراین نام این دسته را حمل های قرار دادی نامید. دسته سوم حمل ونقل های عمومی هستند. که برای تعداد کثیری از افراد ثالث کار میکنند. در صنعت کامیون داری (به اصطلاح ایران گاراژداری) یک نوع چهارم هم وجود دارد و آن معاف است. بیشتر صنعت کامیون داری ثبت شده است. و باید از مقررات خاصی در رانندگی و در وزن و ابعاد تبعیت کند. اما کامیون هایی که در شعاع کوچکی نسبت به محل فعالیت اصلی شان تردد می کنند، از این مقررات معاف هستند. به همین دلیل به ایشان معاف می گویند. بهترین نمونه کامیون هایی هستند که در نزدیکی بنادر تردد می کنند.
این است که ورود به این صنف با حداقل هزینه ممکن است. هرکسی بتواند حتی یک کامیون خریداری کند یا اجاره کند، می تواند وارد این حرفه و صنف شود. بین تمام صنوف حمل ونقل زمینی این یکی سهل ترین صنف برای ورود است. و درست به همین دلیل تعداد بازیگران این بازار بسیار زیاد و بازار آن رقابتی است.
یکی از چالش های خاص حمل ونقل زمینی انطباق با مقررات است. حمل ونقل جاده ای بیش از هر شیوه دیگری متاثر از مقررات محلی و بین المللی است. کنترل سرعت، فاکتورهای پایش زیست بوم،مقررات ثبت کامیون، محدودیت تردد کامیون یک کشور در کشور دیگر، مقررات راجع به قیمت سوخت، مقررات راجع به محدودیت بارگیری، مقررات محدودیت وزن بارگیری و ابعاد بار و کامیون، همه نشانگر مقراراتی بودن فضای عملکرد حمل ونقل زمینی است، در حالی که سایر شیوه ها این طوری نیستند.
