پالت به یک سکوی چهارگوش و مسطح گفته میشود که برای انتقال و جابجایی کالاها و بارها مورد استفاده قرار میگیرد. انواع پالت ها معمولاً از جنس چوب، پلاستیک یا فلز ساخته شده و اندازههای استاندارد دارند. طراحی این پالتها به گونهای است که امکان حمل آنها، توسط جکهای پالت یا ماشینهای حمل و نقل مخصوص را فراهم میکند. ارتفاع کم پالتها نیز به سهولت جابجایی کمک میکند.
علاوه بر این، پالتها باید دارای طراحی محکم و دوام بالایی باشند تا بتوانند از کالاها در برابر آسیبهای احتمالی حفاظت کنند. سطح صاف پالتها امکان قرارگیری صحیح و مرتب بار را فراهم آورده و سوراخهای موجود در کف آنها هم به ورود چنگکهای جک پالت کمک میکند. پالتها در انبارداری، کامیونها، کشتیها و سایر وسایل حمل و نقل استفاده میشوند تا کالاها به آسانی جابجا شده و از آسیب در امان بمانند.
در نتیجه موجب سهولت و تسریع در عملیات تخلیه و بارگیری می گردد. کیسه، بشکه و کارتن در پالت جا داده می شود. پالت به عنوان بسته بندی ساده هم به کار میرود. آن زمانی است که کالایی مثل ماشین آلات یا قطعات منفصل مستقیما روی پالت نصب و مهار می شوند. پالت رایج ترین نوع واحد بارگیری و تشکیل شده از یک صفحه چوبی به ابعاد حدود یک متر مربع و در قسمت زیرین دارای چهار یا 2 پایه به ارتفاع 10 و 12 سانتی متر است. پایه به سبب عبور شاخک های لیفتراک و یا عبور سیم بکسل یا طناب در آن تعبیه می شود.
در سیستم حمل در پالت، کالا کمتر جابه جا شده و در نتیجه کمتر خسارت می بیند. پالت محافظ بسته بندی های کوچک است. در انبار کشتی با بسته های بزرگ یکجا بارچینی می شوند. همچنین هزینه های بسته بندی در سیستم حمل و نقل در پالت کاهش پیدا می کند. سرعت در بارگیری یکی از محسنات حمل کالا با پالت است.
برای تشویق صادرکنندگان به استفاده از پالت بعضی از شرکت های کشتیرانی و حتی موسسات راه آهن از احتساب کرایه پالت خودداری می کنند. بعضی حتی تخفیفی به میزان 5 الی 15 درصد در کرایه محمولات بسته بندی شده در پالت قائل می شوند. شرکت های بیمه نیز با رغبت بیشتری محمولات بسته بندی شده در پالت را بیمه می کنند. زیرا در بسته بندی انواع پالت، کالا کمتر خسارت دیده و میزان دعاوی خسارت علیه شرکت های بیمه کاهش پیدا می کند. همچنین تشریفات گمرکی در مورد کالاهای بسته بندی شده در پالت ساده تر است.
سیستم حمل در پالت مشکلاتی نیز از نقطه نظر بار به وجود می آورد. ازجمله تکمیل نشدن ظرفیت کانتینر، کامیون و واگن راه آهن یا محل ذخیره شده در انبار کشتی. وقتی پالت می شکند یا بسته های داخل آن بیرون می ریزد خسارتی که به آن کالا وارد می شود بیش ازخسارتی است که در مورد بسته های معمولی ایجاد می گردد.
میوه های تازه، سبزیجات، کالاهای فله، قوطی های حلبی بزرگ، آجر و پوست چرم ازجمله کالاهایی هستند که می توان آنها رو به کمک پالت حمل کرد. یکی از مزایای عمده پالت بر کانتینر این است که جابه جا کردن پالت احتیاجی به تجهیزان مخصوص یا تاسیساتی در بنادر و یا مقاصد داخلی ندارد. از آنجایی که پالت خیلی سبکتر از کانتینر است. (0.5تا-2.5تن ) می توان آن را با جرثقیل معمولی به کشتی بارگیری و تخلیه کرد. در بندر نیز بدون نیاز به جرثقیل های مخصوص قابل جابه جا شدن هستند.
استهلاک کانتینر معمولا چند سالی طول می کشد، در حالی که قیمت پالت ناچیز است و آن را می توان بعد یک سفر به دور انداخت. این مسئله یکی از مزایای عمده پالت بر کانتینر به خصوص در مورد کشورهای در حال توسعه می باشد.
انواع پالت از لحاظ کاربرد
یکی از پرکاربردترین انواع پالت ها، پالتهای چوبی هستند. این پالتها به دلیل مقرون به صرفه بودن و دوام نسبتاً زیاد، بسیار متداول و محبوب هستند. آنها معمولاً برای حمل بارهای سنگین و حجیم به کار میروند و در انبارها، کامیونها و سایر محیطهای حمل و نقل به وفور دیده میشوند.
در مقابل، انواع پالت های پلاستیکی نیز رواج زیادی پیدا کردهاند. این پالتها نسبت به نمونههای چوبی سبکتر بوده و تمیزتر هستند. آنها برای کالاهایی که نیاز به شرایط بهداشتی بیشتری دارند، مانند مواد غذایی و محصولات دارویی، مناسبترند.
گاهی نیز از پالتهای فلزی استفاده میشود. این پالتها معمولاً بسیار محکم و دوامدار بوده و برای حمل بارهای بسیار سنگین یا کالاهایی که در معرض شرایط سخت قرار میگیرند، گزینه مناسبی هستند. البته به دلیل هزینه بالاتر، کاربرد آنها محدودتر است.
علاوه بر این انواع اصلی، پالتهای تخصصی دیگری چون پالتهای مخصوص مواد شیمیایی، پالتهای قابل تاشو و پالتهای مخصوص حمل و نقل هوایی نیز وجود دارند که هرکدام برای موارد استفاده خاصی طراحی شدهاند.
علاوه بر دسته بندی بالا، یک نوع دسته بندی دیگر هم برای انواع پالت ها استفاده می شود که در ادامه به آن می پردازیم.
پالت هایی هستند که پس از رسیدن کالا به مقصد و تخلیه بایستی به مبدا عودت داده شوند. در نتیجه این نوع پالت برای استفاده در سفرهای متعدد ساخته و طراحی می گردد. این پالت ها دارای مزایای ذیل هستند:
در این نوع پالت ها، خریدار یا در گمرک یا در بیرون از محوطه گمرک کالا را برداشته و پالت را به متصدی حمل بر می گرداند.
معایب پالت های برگشت پذیر
تذکر: پالت های برگشت پذیر زمانی میتوانند اقتصادی باشند که اولا دو سر بار باشند و ثانیا مشکلات گمرکی آنها حل شود.
برای یک بار مصرف ساخته می شود. برای استفاده در یک سفر و با همان ابعاد کالا ساخته می شود و حداقل وزن مورد نظر را دارد.
شرایط عمومی برای ساخت پالت
ابعاد پالت
انواع پالت ها معمولا به 4 گروه تقسیم می شوند
80*140 – 80*120 – 80*110 – 80*100 – 80* 90 – 80*80 سانتی متر مربع ساخته می شوند.
95*95 – 100*100- 100*120 – 100*130 سانتی متر مربع.
90*110- 110*110- 110*120 -110*140- 120*140 – 110*130 سانتی متر مربع
120*150 سانتی متر مربع است.
اندازه انواع پالت های استاندارد در آمریکا و کانادا که در تجارت بین الملل استفاده می شود به ترتیب 45*45- 49*41– 48*40 اینچ هستند.
